FNZ 32 - Sphecidae (Hymenoptera) - Māori Summary
Harris, AC 1994. Sphecidae (Insecta: Hymenoptera). Fauna of New Zealand 32, 112 pages.
(
ISSN 0111-5383 (print),
;
no.
32.
ISBN 0-478-04534-4 (print),
).
Published 07 Oct 1994
ZooBank: http://zoobank.org/References/0E1574B4-3C0C-4336-A49C-FCE1F6C55192
HE WHAKAPOTONGA MA TE MAREA
Ka tae teenaa mea te whaanau ki nga whare hororei i Tiihema ka hokimai raanei ki o raatou kaainga i te waa i a raatou e ngaro ana moo teetahi waa, ka kitea te paru oneone e raparapa haere ana i runga i nga aarai wini. Ka kuumea te aarai wini ka paateretere mai te kongakonga paru - auehe! - ka heke iho mai nga pungaawerewere tinana ngorengore nei ki te papa.
Ko ia teenei te mahi a te uwha o te katipoo 'mason,' Pison spinolae, he momo peenei anoo teenei o te 'sphecid' whaanau katipoo, e hanga peenei i tana ohonga ki te paruparu, ki te waahi ruruhau o te mea i mahia e te taangata. Ko ia anoo i whaangai i roto i aua waahi paruparu ki te pungaawerewere iti, naana anoo i wero kia keekerewai, aa, ka noho i runga ka whaanautia e heeki kotahi (i ia waahi paruparu). Ko te huhu iti ka puta i te heeki ka whai kaimata miiti, kaikai noa kia tupu ai.
Ko eetahi atu o nga momo 'sphecids' (o te katipoo) ka mahi i o raatou ohongo ki te whenua, hei a kerikeri haere he apu i raro i te whenua i roto i te paru onepuu, uku raanei whakanoho haere ai i o raatou ohonga. Ko eetahi anoo momo ka hanga ohonga ki roto i nga koohao kua hangaa keetia a nga ngaarara wiri whakakoohao raakau. Ko nga 'sphecids' heke iho mai o te whaanau Spilomena, ka huri iho ka whakakiia (e raatou) nga koohao a te ngaarara huhu wiri, ki nga momo ngaarara ko taraatou nei mahi he kaikino i nga tamariki a Taane a Rongo. E kitea ana aua ngaarara (kaikino nei) i eetahi waa e whakataa haere ana i waho o nga whare.
Ki nga waahi o nga utauta moana, me nga pukepuke onepuu i nga takiwaa o te ika a Maaui o Niutiireni/Aotearoa nei, kei reira teetahi 'sphecid,' tino rahi he whero me te mangu te kara, ko Podalonia tydei suspiciosa te ingoa, e hopuhopu te mahi i nga anuhe nunui o te puurerehua o 'noctuid.' Ka mutu te katipoo nei i te wero (i te anuhe) kia keekerewai, kua ekeina a runga kua tooia ki tana ohonga ki raro i te onepuu.
I nga waahi katoa o te motu ko te katipoo mangu kaanapanapa nei ko Tachysphex nigerrimus te ingoa, ka kitea ia waa e kerikeri koohao haere ana i te onepuu, aa, i roto raanei i nga waahi kirikiri i nga tahataha awaawa, engari tata kore e kitea e too papata haere ana i te whenua i muri i te patunga.
Ko te katipoo 'Crabroninae' he momo katipoo - tinana taarete ko ta raatou tino kai patu he ngaro. Ko te momo e noho ana ki Niutiireni / Aotearoa nei, kua tino tihoihoi nga tuumomo kai e patupatua ana e raatou. Ko teetahi ko tana tino kai e patu ana he huhu, teetahi atu ka patu kai puurerehua anahe, aa teetahi anoo ka patu, haaunga anoo te ngaro noa iho nei hei kai, engari ko eenei tuumomo ngaro hei a hopuhopu hei kai, he 'mayflies,' 'caddisflies,' me nga 'stoneflies.'
Na, ko taua ngaarara i koorero mutunga ake nei ka (kai nei i nga aahua momo ngaro), ka kitea i te awaawa 'Blue Stream' te wai e rere ana i te rekereke o te maunga haupapa nei te 'Tasman Glacier,' i te marama o Haanuere heoi anoo te kai e patu ana i teenei waa ko nga ngaarara pakeke ka puta i te wai, e kore kai i nga ngaro e rere haere ana ahakoa e taeaa noa i te hopu.
Koia puuono teenei te aahua o te 'sphecid' nei a katipoo i te waa tuatahi, ina ka huri i te patu i eetahi atu ngaarara hei kai hoou maana, aa, he tohu anoo hoki i te aahua o teenei tuumomo ngaarara e taeaa noa te oranga i te ao hurihuri. Teetahi atu ka kitea i nga tauiratanga aahuatanga o nga 'sphecid' katipoo o Niutiireni / Aotearoa nei ka puta anoo nga tikanga rerekee, aa, me eetahi anoo momo aahua ka puta i teenei ngaarara kaha i te whaiwhai kai maana. I Niutiireni nei tekau maa waru nga momo atu o 'Sphecidae' i heke iho i nga taatai e whitu. Ko nga ohonga ka kitea haere mo eenai kua pakari, e rima momo, no taawaahi, engari kiihai anoo kia uu rawa (ki konei).
Ko te momo katipoo nei a 'sphecid' ka noho mokemoke, tata kore e huihui, e hoahoa raanei ki eetahi atu. Ko nga mea kua pakeke/kaumaatua raanei kanui te kamakama engari i te waa e whiti ana te raa (ehara i nga raa poouri), ka kai te nuinga i te wai raakau reka. Ahakoa he maha nga aahua rerekeenga, akuanei ko eetahi ka rite ki nga aahua momo pii nga hanga, anoo he katipoo 'vespid,' 'pompilid' raanei, akuanei ko 'Sphecidae' he momo rangapuu tuuturu kotahi.
Translated by: UniServices Translation Centre, Auckland