FNZ 35 - Pentatomoidea (Heteroptera) - Māori Summary
Larivière, M-C 1995. Cydnidae, Acanthosomatidae, and Pentatomidae (Insecta: Heteroptera): systematics, geographical distribution, and bioecology. Fauna of New Zealand 35, 112 pages.
(
ISSN 0111-5383 (print),
;
no.
35.
ISBN 0-478-09301-2 (print),
).
Published 23 Nov 1995
ZooBank: http://zoobank.org/References/ED0686ED-A8A6-42C2-AEFA-CDDBE9BF001D
HE WHAKAPOTONGA MA TE MAREA
Ko te whaanau tino rahi o Pentatomoidea, e hia noa atu whaamere kei roto anoo aahua peenei anoo i te ngaarara paakai te aahua, ngaarara momo pono anoo tae atu ki te kaahui maha noa e hia nei mano momo i te ao whanui. E toru nga whaanau i roto i Niu Tiireni he iti noa te taahuhu putanga - tekau maa waru momo anahe i nga mea ka noho tini ki nga waahi rahi, rohe mahana raanei.
Ko te aahua o te Cydnidae he kiri, he mangu he kaanapanapa he ngaarara parauri raanei ka wiri haere ki roto i te oneone kaikai haere ai i nga pakiaka, kakau raakau, kaakano taka raanei. E rua momo ka noho kei Niu Tiireni anahe, e rua atu ka puta i nga takiwaa o Australasia. Ko nga momo tuuturu Choerocydnus nigrosignatus ka noho i nga waahi takutaku mo raatou peenei i nga tupehau onepuu o te takutai moana, whenua maania i roto atu, maania waipuke aa me nga paa karaehe toetoe kua tata pau haere.
Ko nga momo e whaa o Acanthosomatidae tupu tuuturu katoa no Niu Tiireni. Ko nga momo Rhopalimorpha ka noho i roto i te rai karaehe, rahurahu, taakahikahi he puuare haere ana nga waahi nohoanga i nga tahataha awaawa reporepo he tini ki nga tahataha ngaaherehere, mai te takutai moana ki nga takiwaa aahua teitei te tupunga raakau i te taiao, tae atu ki nga tupuranga toetoe. Ko nga heeki ka tukua ki nga kaakano e tupu ake ana i raro raanei i nga raurau raakau peenei i nga karaehe koikoi. Ko nga waahanga rima e aata tupu koohungahunga ake ana ka noho i nga kaakano o te raakau e uu e rapa nei raatou hei kaikai hoki. Ko te momo nei i ahu mai i te taatai Oncacontias, ko ia anahe te ngaarara pakeke ka noho rawa i te wao.
He waru nga momo o Pentatomidae ka kitea i NiuTtiireni, e rua ka uu i konei e rua atu tuuturu ake no Niu Tiireni, heoi, engari e kitea haere ana i nga takiwaa o Australasia, aa, me eetahi waahi o te South Pacific. Ko te toenga momo e whaa, i ahu mai ki konei. Ko tetahi ko te ngaarara huawhenua kaakariki, Nezara viridula, he mea hira noho noa ake ahakoa ki hea kaipatu ngaarara whaanui ki nga kaihuawhenua hira ka hokoina. Ko te nuinga o Pentatomidae ka kai i te wai raakau ka noho i runga i te whenua rapa haere ai ki te raakau e kainga nei e raatou. Ko etahi momo kanui te mahi kino patu rawa i nga tupu e whakatooria ana. Ko teetahi anoo momo ko te roopuu kaipatupatu anaa ko oona mema o Niu Tiireni kanui te hira he toa ngaarara kaikai hei painga hoki hei whiunga ngaarara patu kino.
I roto i Niu Tiireni kotahi tupuranga ka puta i ia tau mo te nuinga o te momo pentatomid. Ko te hootoke e kore puta nga ngaarara pakeke, ka ruruhau i roto i nga kaapiti raakau raro i nga puu karaehe, raro raanei i te kiri raakau, te koowhatu, raurau otaota teeraa atu mea. Ko te nuinga o nga momo kiihai i uu i rapa rawa ki teetahi raakau anahe, heoi, i eetahi waa ko te wiira ora e hono ana ki eetahi momo raakau anoo peenei i te Coprosma, Pittosporum raanei.
Ka tiimata haere eetahi momo i te mahimahi i te mahuru, i te raumati raanei. Ko nga heeki rite ki te aahua kaaho nei te hanga ka tukua haeretia i roto i te tautau kikii ka piri haere ai te nuinga i raro i nga rau raakau. I muri i te peehinga ko nga ngaarara koohunga ka noho tahi piri tahi ai ki nga whare heeki hore kau nei he mea o roto, aa, taka noa te kiri tuatahi. Ko nga koohunga tupuranga tuarua ka mirara haere ki te rapurapu kai. He rima takanga kiri o te koohunga i mua atu i te taenga ki te taumata pakeke. Ko te ngarara kiri pakeke nei kanui anoo o raatou hoa riri, ko eetahi nei he katipoo iti nei he naro raanei ka noho hei kai patu haere i nga heeki.
Ko te mea puuono o te tini ngaarara kiri pakeke ka kitea i Niu Tiireni ko Hypsithocus hudsonae (tirohia te pikitia). Ko toonaa whanaungatanga kia eetahi atu o Pentatomidae i te Takiwaa Tonga kaahore e maarama rawa ana, aa, e itiiti noa ake kua rekoatahia moo oonaa tikanga me te aahua noho. Ka moohiotia anahe na nga rima momo ka noho wehe haere i te wao raakau aahua makariri, ki te wao tino tiketike me te koopeke raanei i te taiao o Te Waipounamu. No naianei tata anoo ka moohiotia te tame. Ko te momo nei kiihai i whai waahanga rawa ki te mirara haere noa - kia nga tame anahe roroa ana nga parirau o mua, ko te tame me te uwha ngatahi kiihai he parirau i muri - ka mutu ka noho i nga waahi takutaku kiihai nei i tino pai mo raatou.
Translation by: Pacific International Translations Ltd, Auckland